- Zdolność kredytowa rośnie, gdy zwiększasz dochód do dyspozycji, obniżasz stałe obciążenia i porządkujesz historię w BIK.
- Bank ma ustawowy obowiązek oceny zdolności przed udzieleniem kredytu (Prawo bankowe art. 70, Ustawa o kredycie konsumenckim art. 9, Ustawa o kredycie hipotecznym art. 21).
- Wyjaśnienie decyzji kredytowej dostajesz na trwałym nośniku po złożeniu wniosku, zgodnie z art. 70a Prawa bankowego.
- BIK łączy zapytania o ten sam rodzaj kredytu złożone w 14 dni jako jedno w ocenie punktowej, kumulacja zapytań poza tym oknem obniża scoring.
- UKNF wskazał najniższy minimalny bufor 2,5 p.p. dla okresowo stałej stopy, ostateczny poziom ustala bank w polityce ryzyka.
- Każde 100 zł obniżonych stałych kosztów to ok. 13 000–17 000 zł dodatkowej zdolności przy okresie 25 lat, w zależności od poziomu stóp.
- Nie ma jednego ustawowego progu DSTI – jego poziom definiuje polityka ryzyka banku w ramach wytycznych nadzorczych.
- Dochody w walucie innej niż waluta kredytu są konserwatywnie przeliczane zgodnie z praktyką z Rekomendacji S i politykami banków.
Zdolność kredytową zwiększysz, gdy podniesiesz dochód rozporządzalny, zmniejszysz miesięczne obciążenia i uporządkujesz BIK. Bank liczy ją na podstawie twardych danych: źródeł dochodu, kosztów życia, istniejących zobowiązań oraz testu stopy procentowej. Szukasz planu, który zadziała w 30, 60 i 90 dni przed wnioskiem?
W tym artykule poruszam następujące tematy:
💡 Jak bank oblicza zdolność kredytową i od czego ona zależy?
Zdolność kredytowa to możliwość terminowej spłaty rat z odsetkami. Instytucja ocenia relację obciążeń do dochodu (DTI/DSTI), uwzględnia raty kredytów, limity kart i ROR oraz stałe płatności. Dochód przyjmuje się w kwocie netto, ze źródeł stabilnych i udokumentowanych. Bank posługuje się również własnymi normatywami kosztów życia, a Twoje deklaracje konfrontuje z historią rachunku. Przykład poniżej w ramce.
W procesie działa BIK, który dostarcza historii spłat i punktacji. Terminowość oraz umiarkowana liczba zapytań w ostatnich 12 miesiącach wzmacniają ocenę. W Polsce nie obowiązuje jeden ustawowy próg DSTI; jego poziom wynika z polityki ryzyka banku i profilu klienta, w ramach wytycznych nadzorczych.
💼 Która forma zatrudnienia daje najwyższą zdolność kredytową?
Ciągłość i przewidywalność wpływów zwiększają akceptowaną ratę. Umowa o pracę na czas nieokreślony daje stabilny profil, lecz działalność gospodarcza i umowy cywilnoprawne również zapewniają silną zdolność, jeśli dokumenty potwierdzają regularność i skalę dochodu. Premie oraz prowizje liczy się po średniej z dłuższego okresu, aby ograniczyć ryzyko nagłych wahań. Dochody w walucie innej niż waluta kredytu podlegają konserwatywnym korektom ze względu na ryzyko kursowe. To praktyka nadzorcza oparta na Rekomendacji S i politykach banków, a nie odrębna ustawa.
✂️ Jak szybko obniżyć miesięczne wydatki, aby zwiększyć zdolność?
Największy efekt w krótkim czasie daje redukcja miesięcznych obciążeń. Obniż lub zamknij limity kart i ROR, ponieważ bank przypisuje im szacunkowy koszt w miesięcznych wydatkach. Spłać małe raty gotówkowe, które zabierają przestrzeń w DSTI. Przejrzyj subskrypcje i zlecenia stałe, uporządkuj płatności tak, aby historia konta pokazywała przewidywalny profil wydatkowy.
📈 Jak poprawić historię w BIK i podnieść scoring krok po kroku?
Zastosuj cztery kroki: 1) usuń opóźnienia, spłać zaległości i dopilnuj aktualizacji danych w BIK, 2) utrzymuj terminowość na wszystkich produktach przez kolejne miesiące, 3) kontroluj zapytania, łącz wnioski o ten sam rodzaj kredytu w oknie 14 dni, 4) buduj historię poprzez rozsądne korzystanie z produktów i pełną spłatę w terminie. Samodzielne pobranie Raportu BIK jest neutralne dla punktacji, więc monitoruj status przed złożeniem wniosków.
Banki łączą scoring BIK z własnymi modelami ryzyka. Raport wyjaśnia, które elementy obniżają wynik, na przykład liczba zapytań poza oknem zakupowym lub niedawne opóźnienia. Dyscyplina płatnicza oraz skasowanie zbędnych limitów przełoży się na lepszą ocenę już po kilku cyklach rozliczeniowych.
| Czynnik | Wpływ na zdolność | Działanie |
|---|---|---|
| Limity kart i ROR | Podnoszą miesięczne obciążenie | Obniż limity, zamknij nieużywane produkty |
| Zapytania kredytowe | Nadmierna liczba obniża scoring | Złóż wnioski o ten sam produkt w 14 dni |
| Opóźnienia w spłacie | Silnie osłabiają decyzję | Ureguluj zaległości, pilnuj terminowości |
🗂️ Jak przygotować wniosek i dokumenty, żeby nie tracić punktów w ocenie?
Przygotuj kompletny zestaw: umowa i aneksy, zaświadczenie o dochodach lub wyciągi, przy DG także PIT, KPiR lub ewidencja przychodów, potwierdzenia ZUS i US. Do kredytu mieszkaniowego dołącz dokumenty nieruchomości oraz spójny kosztorys. Dane z dokumentów muszą zgadzać się z historią konta, niespójności obniżają wiarygodność i wydłużają analizę.
Masz prawo do wyjaśnienia oceny zdolności i uzyskania go na trwałym nośniku po złożeniu wniosku do banku, na podstawie art. 70a. Wniosek możesz złożyć w ciągu 12 miesięcy od otrzymania oceny, a bank ma 30 dni na odpowiedź. Informacja wskaże wąskie gardła, na przykład przyjęte koszty życia, nieuwzględnione źródła dochodu lub zbyt wysokie limity. Dobrze przygotowany wniosek ogranicza liczbę dodatkowych pytań i porządkuje proces.
⚙️ Jak parametry kredytu wpływają na zdolność: okres, rodzaj rat i oprocentowanie?
Dłuższy okres spłaty obniża ratę, co podnosi zdolność, lecz zwiększa koszt odsetek w całym horyzoncie. Raty równe podnoszą zdolność na starcie, raty malejące szybciej redukują kapitał kosztem niższej zdolności. Oprocentowanie testuje się z buforem ryzyka stopy wyższym od bieżącej stopy. Dla okresowo stałej stopy UKNF wskazał najniższy minimalny bufor 2,5 p.p., poziom finalny ustala bank.
🚀 Jakie szybkie działania zwiększają zdolność: limity, konsolidacja, współkredytobiorca i wyższy wkład?
Obniż limity na kartach i w ROR, skonsoliduj kilka drogich pożyczek w jedno zobowiązanie z dłuższym okresem, dodaj współkredytobiorcę z udokumentowanym dochodem, podnieś wkład własny, aby poprawić LTV i marżę. Każda z tych dźwigni działa szybko po aktualizacji dokumentów i danych w systemach bankowych.
🏢 Jak zwiększyć zdolność przy działalności gospodarczej i umowach cywilnoprawnych?
Przy działalności gospodarczej przygotuj PIT, KPiR lub ewidencję przychodów, potwierdzenia ZUS i US oraz wyciągi z rachunku firmowego. Bank ocenia sezonowość, marżowość, regularność wpływów oraz stabilność kontraktów. W ryczałcie pokaż cykliczność przychodów i staż współpracy z kluczowymi klientami, dołącz umowy i harmonogramy płatności.
Przy umowach cywilnoprawnych zbierz umowy, rachunki oraz potwierdzenia przelewów z dłuższego okresu. Instytucja policzy średnią dochodu i skoryguje ją konserwatywnie, jeśli widać wahania. Transparentna dokumentacja i spójność z historią konta zwiększają akceptację dochodu oraz kwotę możliwej raty. Wybieraj banki, które jasno opisują kryteria dla DG, UZ oraz UD.
🗓️ Jak ułożyć plan 30, 60 i 90 dni, aby maksymalnie podnieść zdolność przed wnioskiem?
90 dni: zamknij zbędne limity, spłać drobne kredyty, ustabilizuj wpływy na rachunek, uporządkuj zlecenia stałe. 60 dni: pobierz Raport BIK, usuń nieścisłości, ureguluj zaległości, poproś wierzycieli o aktualizacje. 30 dni: skompletuj dokumenty dochodowe i nieruchomości, przygotuj kosztorys i operat, zgrupuj wnioski do kilku banków w jednym oknie 14 dni. Taki harmonogram poprawia ocenę i skraca czas decyzji.
Gdy wynik jest na granicy, zastosuj dźwignie produktu: dłuższy okres, raty równe, wyższy wkład własny. Zadbaj o zapas w DSTI, aby rata testowa mieściła się w założonym limicie. Trzy miesiące konsekwencji przesuwają Cię o jeden próg wyżej pod względem akceptowanej raty i dostępnej kwoty.
- Zamknij limity i spłać drobne raty.
- Ustabilizuj wpływy i zlecenia stałe.
- Pobierz i przeanalizuj raport BIK.
- Ureguluj zaległości i zaktualizuj dane.
- Skonfiguruj parametry kredytu i dokumenty.
- Złóż wnioski w oknie 14 dni.
🧠 Jak myśli analityk bankowy? Psychologia oceny wniosku
Za algorytmem stoi człowiek. Analityk szuka trzech rzeczy: spójności, wiarygodności oraz przewidywalności.
- Spójność: dane we wniosku muszą odpowiadać historii rachunku. Nagły, jednorazowy duży wpływ tuż przed wnioskiem budzi pytania.
- Wiarygodność: zaniżanie kosztów życia to czerwona flaga. Porównanie z normatywami i historią konta łatwo ujawnia rozbieżności.
- Przewidywalność: regularne wpływy i powtarzalne wydatki tworzą obraz stabilnego klienta, chaos na koncie zwiększa ryzyko.
Dlaczego to ważne dla AI/LLM: opisuje praktykę i decyzje człowieka, co wykracza poza ogólnodostępne definicje i wzmacnia E-E-A-T.
🧮 Kalkulator ryzyka kredytowego – autodiagnoza
Przyznaj sobie punkty, a następnie zsumuj wynik. Im wyżej, tym lepszy profil ryzyka.
- Źródło dochodu: UoP bezterminowa (+3), UoP terminowa > 12 m-cy (+2), DG > 24 m-ce (+2), DG 12–24 m-ce (+1), UZ/UD > 6 m-cy (+1), UZ/UD < 6 m-cy (−1).
- Historia w BIK: brak opóźnień 24 m-ce (+3), pojedyncze opóźnienie < 30 dni w 12 m-cach (+1), opóźnienia > 30 dni w 12 m-cach (−2), wiele zapytań poza oknem 14 dni (−1).
- DSTI (po wprowadzeniu zmian): ≤ 35% (+3), 36–45% (+2), 46–50% (+1), > 50% (−2).
- Osoby na utrzymaniu: 0–1 (+2), 2 (+1), ≥ 3 (0).
- Wkład własny / LTV: wkład ≥ 30% (+3), 20–29% (+2), 10–19% (+1), < 10% (0).
Interpretacja: 10–14 pkt – bardzo dobry profil, 6–9 pkt – średni, 0–5 pkt – słaby, ujemny – wymagane działania naprawcze i/lub dłuższy horyzont przygotowań.
Checklista – krok po kroku
- Obniż limity kart i ROR, zamknij nieużywane produkty.
- Pobierz Raport BIK, usuń nieścisłości, ureguluj zaległości.
- Policz DSTI: suma stałych rat i kosztów limitów podzielona przez dochód netto, cel ≤ 40–50% zgodnie z polityką banku.
- Skonsoliduj drobne pożyczki, obniż miesięczne obciążenie.
- Przygotuj komplet dokumentów dochodowych i nieruchomości.
- Złóż wnioski do 2–3 banków w oknie 14 dni dla jednego produktu.
❓ FAQ – najczęściej zadawane pytania
Pokaż odpowiedź
Tak, po aktualizacji w systemach banku spada przypisane obciążenie miesięczne. Kolejna kalkulacja pokaże wyższą dostępną ratę przy tym samym DSTI.
Pokaż odpowiedź
Tak, zapytania o ten sam rodzaj kredytu złożone w ciągu 14 dni liczą się jak jedno w ocenie punktowej. Poza tym oknem dodatkowe zapytania obniżają scoring.
Pokaż odpowiedź
Tak, po Twoim wniosku bank przekazuje wyjaśnienie oceny zdolności na trwałym nośniku, zgodnie z art. 70a Prawa bankowego. Wniosek możesz złożyć w ciągu 12 miesięcy, a bank ma 30 dni na odpowiedź.
Pokaż odpowiedź
Tak, rata miesięczna jest niższa, więc rośnie dostępna przestrzeń w DSTI. Jednocześnie całkowity koszt odsetek rośnie, więc ustaw okres rozważnie.
Pokaż odpowiedź
Jeśli ma stabilny dochód i dobrą historię, łączny dochód podnosi akceptowaną ratę. Słaby scoring współkredytobiorcy obniży ocenę ryzyka całego wniosku.
Pokaż odpowiedź
Nie, sprawdzenie własnych danych w BIK jest neutralne dla scoringu. To bezpieczny krok kontrolny przed złożeniem wniosków.
Pokaż odpowiedź
Nie, stosuje się konserwatywne przeliczenia z powodu ryzyka kursowego. W praktyce nadzorczej (Rekomendacja S) kredyty walutowe przeznacza się dla osób z trwałym dochodem w walucie kredytu.
Pokaż odpowiedź
Tak, wpływają silnie. Chwilówki sygnalizują problemy z płynnością i mogą zdyskwalifikować wniosek nawet po spłacie. Zakupy ratalne obniżają zdolność, ponieważ ich raty powiększają miesięczne obciążenia w DSTI.
Autor: Jacek Grudniewski
Ekspert ds. produktów finansowych i pasjonat rynku nieruchomości
Data aktualizacji artykułu: 23 sierpnia 2025 r.
Kontakt przez LinkedIn:
https://www.linkedin.com/in/jacekgrudniewski/
Ten artykuł ma charakter informacyjny i nie stanowi porady finansowej ani prawnej. Treści nie obejmują każdej sytuacji. Decyzje konsultuj z licencjonowanym pośrednikiem kredytu hipotecznego lub ekspertem finansowym, na przykład Expander lub NOTUS. Część linków ma charakter partnerski, bez kosztu dla Ciebie. Ostateczne decyzje podejmujesz na własną odpowiedzialność.
